Izindaba

Kuphelile Ngegama Ledolobha Lase ‘Ladysmith’

Umnyango wezeMidlalo, ubuCiko namaSiko kuzwelonke usushicilele ku-gazette isigaba sokugcina sokushintshwa kwamagama ezindawo nenye ingqalasizinda ezweni. Okugqamile kulolu shintsho ukushintshwa kwegama ledolobha lase-Ladysmith libizwe ngoMnambithi. Kuzokhumbuleka ukuthi lomnyango ngonyaka odlule unike izakhamizi zase-Ladysmith ithuba lokuqhamuka namagama ezingathanda kubizwe ngawo lela dolobha elimaphakathi nesifundazwe ikwaZulu-Natali.

Maningi amagama abephakanyasiwe kusukela kwavuleka leli thuba ngoLwezi 2023 kuya kuZibandlela 2023, njengokungabizwa ngawo leli dolobha elingaphansi koMasipala wendawo i-Afred Duma. Imininingwane ngamagama nezinombolo zeziphakamiso ezingenile akuzange kudalulwe.

I-Ladysmith iqanjwe ngegama lika-Juana Maria de los Dolores de Leon Smith obebizwa ngo-Lady Smith ngenxa yegama lakhe elide. U-Lady Smith owayengowase-Spain wayengunkosikazi ka-Sir Harry Smith owayephethe i-Cape Colony ngo-1850, okuqanjwe ngaye idolobha lase-Harrismith esifundazweni i-Free Sate.

Abantu abamnyama bavame ukusebenzisa igama elithi Mnambithi uma beyalelana izindawo kanti abamatekisi ilona abaliqophe kwizithuthi nasema-rank. Sekuyisikhathi eside belisebenzisa leli gama esikhundleni selithi Ladysmith.

Okhulumela umnyango wezoMidlalo, ubuCiko namaSiko kwaZulu-Natali, uMnuz. Nathi Olifant uthe lelidolobha alikaze libe negama elisemthethweni ingakho kube lula ukwamuka isiphakamiso sezakhamizi zakuMasipala wase-Alfred Duma ezazifuna liqanjwe ngegama ezilejwayele. Imiphumela yokuthi kuvotwe kanjani ngeke idalulwe okwamanje kodwa engingakusho ukuthi baningi abantu ababe ingxenye yalolu hlelo.

“Uhlelo lokuxhumana nezakhamizi luhambe kahle, kusuka kumasipala wendawo, owesifunda, amakhosi, abaholi bamabandla, amakhaya agcina asebekhulile nezinhlangano zepolitiki”, kusho u-Olifant.

Igama elisha lethulwe kumphathiswa womnyango esifundazweni yi-KZN Geographic Names Committee lase lidluliselwa ekomitini lomnyango kazwelonke, lagcina kungqongqoshe obe esexhumana nezinhlaka ezifanele ukuze lishicilelwe ngokusemthethweni.

Yize leli gama lamukelwa emiphakathini yabamnyama kodwa abezinhlangano zokuvakasha nezakhamuzi ezimhlophe abeneme ngokushintshwa kwaleli gama njengoba bekholwa ukuthi kuzophazamisa umlando onothile wakuleya ndawo. Ikhansela laku-ward 11 e-Alfred Duma uMnuz. Anand Rajcoomar uthe: “Umphakathi esixoxa nawo ku-Whatsapp awuneme ngokusetshenziswa kwemali ngento engabalulekile okwamanje. Asisho ukuthi siyalwisana noshintsho kodwa umuntu uzibuza ukuthi bese kuphuthuma ngaleyondlela yini? Sinezinselelo eziningi zokungalethwa kwezidingo ngendlela kubantu, uhulumeni uhlale ethi akanayo imali kodwa ukwazi ukuyisebenzisela entweni engaphuthumi kangako.

Igama i-Ladysmith linomlando osithinta sonke nalo elithi uMnambithi asinankinga nalo kodwa bekungeke yini isinqumo sokulishintsha silinde kuze kube ukuthi uHulumeni usunemali eyanele yokwenza zonke izidingo zomphakathi”, kuphetha u-Rajcoomar.

Leya ndawo inamafemu akhiqiza ukudla, awendwangu nemishini yokulungisa izimoto.

INTATHELI YOMKHAYA

UMKHAYA iziko lezindaba elibika ngolimi lwesiZulu izihloko ezisematheni, ezosaziwayo, ezemfundo, ezemidlalo kanye nangabantu abenza izinto ezinhle emphakathini. Sibika zonke izindaba ngokuthembeka, ngeqiniso nangobuqotho.